سكه هاي عصر صفويه

 درباره نظام مسكوكات دوره صفوي به اختصار بايد گفت: نخستين سكه دوره صفويه متعلق به شاه اسماعيل اول باني اين سلسله است. وي در مقابل تركان عثماني كه مذهب تسنن داشتند يگانه راه وحدت ملي ايران را در ترويج مذهب تشيع و رسمي كردن ان ديد. به همين جهت بر روي سكه هاي او شعارهاي ديني به صورت هاي مختلف و كلمات توحيد "لااله الاالله" "محمد رسول الله" "عليا ولي الله" و نام ائمه اطهار بطور كامل نقش شده است. در اين دوره پشتوانه نقره مرسوم بوده و تنها نقره وسيله پرداخت بوده است .

سكه هاي طلا از جانب هر شاهي ضرب مي شد اما به صورت هديه براي فرستادگان خارجي و يا به عنوان سكه هاي نمايشي بكار مي رفتند . قبلا نيز صادرات سنگهاي قيمتي از ايران ممنوع بود .

تا دوره عباس اول در ايران اجازه داده مي شد كه معاملات با پول خارجي نيز انجام شود. بعدها به پول خارجي اجازه ورود به ايران داده نشد . موقعي كه فلز ذوب و ناب مي شد، بصورت صفحات بزرگ اهنگري در مي امد و پس از سرد شدن به قطعات سكه هاي معيني و با وزن مشخص بريده و بعد از وزن شدن با دست بصورت سكه ضرب زده مي شد.

علائم هر سكه به مرور زمان تغيير مي كرد. واحد حساب دينار و يك هزار دينار برابر يك تومان بود، علاوه بر ان سكه هاي بيست ديناري به نام "بيستي" ناميده مي شدند. در زمان اسماعيل قطعه صد ديناري وجود داشت و براي ناميدن ان اصطلاح "تنگنا" كه از زمان تيموريان باقي مانده بود بكار مي رفت. قطعه پنجاه ديناري و بيست و پنج ديناري نيز وجود داشت.

در زمان طهماسب اول قطعه پنجاه ديناري "شاهي" ناميده مي شد. در عهد محمد خدابنده قطعه صد ديناري نام "خدابنده "بخود گرفت. "محمودي" در زمان شاه صفي متداول بوده است. در سال 995 ه.ق / 1587 م در زمان شاه عباس اول سكه دويست ديناري به نام "عباسي" ضرب زده مي شد و 9/3 گرم وزن داشت.

سكه هاي مسي "غاز" يا "غازبكي" ناميده مي شد و هر ساله از طرف ضرابخانه ها دوباره ضرب مي شدند و سال بعد اعتبار خود را از دست مي دادند. به علاوه اين سكه ها تنها در محدوده محل ضرب سكه قابل استفاده بوده و در ساير قسمت هاي كشور مورد استفاده نبوده اند.

در زمان شاه سلطان حسين سكه هاي نقره اي سنگين به نام "محموديه" حويزه وجود داشته است.

سكه اي كه داراي شكل ويژه بود در شهر لار ضرب زده مي شد و در تمام خليج فارس به نام " لاري " مورد استفاده بود. لاري از يك مفتول بهم پيجيده شده نقره اي با ضرب مهر تشكيل شده بود و در سال 1640 م ارزشي برابر 125 دينار داشت. لاري در اصل پشتوانه پولي حاكم مستقل لار را تشكيل مي داد. اما همين كه شاه عباس اول لار را به تصرف دراورد، نام خود را بر سكه هاي لاري ضرب زد. بعدها تا قرن هجدهم ميلادي اين سكه وسيله پرداختي معتبر در جنوب ايران بود.